De NPO is nu zo ver met uitzenden gevorderd, dat ik het wel aandurf: Een blog met welles-nietes-weetjes over VICTORIA, seizoen 2. Wat is er waargebeurd, en wat is smakelijke fictie? In dit blog behandel ik het hele seizoen, maar halverwege bouw ik netjes een spoiler-alert in, voor wie nog niet verder gekeken heeft dan aflevering 5.

Hield Victoria echt een groot bal om de zijdewevers van Spitalfield te helpen?

Ja, en in tegenstelling tot wat er in de serie gebeurt, was ook Albert er helemaal voor. Op 12 mei 1842 hielden ze een gigantisch bal met Middeleeuws thema, met meer dan 2000 gasten. Albert en Victoria waren verkleed als Koning Edward III en zijn Koningin Philippa. De gebruikte zijde voor de kostuums kwam van Spitalfield. Het was de bedoeling om op deze manier de wevers te helpen, maar ze hadden natuurlijk ook een leuk feestje. En Albert mocht zich ook een keer een avond lang koning voelen, iets wat voor Victoria misschien ook wel belangrijk was. Lief, hè?

Mooi voor ons is dat er van het bewuste bal zelfs een schilderij is gemaakt:

Helaas heeft Victoria’s actie de zijdewevers niet geholpen: Twee jaar later namen ze deel aan een opstand tegen hun armoedige positie. Victoria en Albert hadden de smaak voor gekostumeerde bals echter wel te pakken. In 1845 volgde nog een bal in Regency-stijl en in 1851 gingen ze voor de 17^e eeuw.

Heeft er inderdaad een jongen regelmatig ingebroken in Buckingham Palace?

Ja, en niet zo’n beetje ook! De beveiliging was hartstikke lek, of eigenlijk niet aanwezig. De ongeveer 14-jarige ‘boy Jones’ brak in twee jaar tijd drie keer in, en stal onder andere ondergoed en een zwaard. Hij kwam ook heel dichtbij de Koningin en haar gezin: Hij heeft de pasgeboren Vicky horen huilen, en werd uiteindelijk door Barones Lehzen ontdekt onder een sofa in Victoria’s dressing room! Niet zo gek dus, dat Albert toch wat aan de paleisorganisatie wilde doen… Daar bleek hij overigens erg goed in, en een groot deel van de moderne organisatie in het tegenwoordige paleis hebben we aan hem te danken.

Edward Jones bleek een lastige klant die graag in herhaling viel. Om voor goed van hem af te komen, werd hij naar de marine gestuurd. Uiteindelijk werd hij stadsomroeper in Australië.

Hadden Victoria en Albert echt zoveel ruzie over alles?

Nou, over alles… ze hadden in de eerste jaren van hun huwelijk veel meningsverschillen, die inderdaad hoog op konden lopen. Dat was ook niet zo raar, want hoewel ze echt op elkaar gesteld waren, moesten ze elkaar in de jaren na hun bruiloft eigenlijk nog goed leren kennen. En in de eerste jaren was er veel wrevel, door bijvoorbeeld de onduidelijke positie van Prins Albert (als zowel echtgenoot als onderdaan van de koningin), of Victoria die leed onder zwangerschappen en postnatale depressies. Het liefste waren ze met zijn tweeën op reis, zonder de kinderen, en zonder de verplichtingen van het regeren. Pas in de jaren 1850, met oudere kinderen en minder zwangerschappen, zouden Victoria en Albert een wat kalmer huwelijk krijgen.

Waren Oom Leopold en broer Ernst echt zo vaak te gast aan het Britse hof?

Een typische scène in de hele serie: Persoon X is in een ruimte. Leopold komt binnen en bemoeit zich ergens tegenaan. Er ontstaat onenigheid. Één van beide personen verlaat de ruimte. Einde scene.

Gelukkig – zou je bijna zeggen – was Leopold helemaal niet zo vaak aan het Engelse hof aanwezig als in de serie. Nadat hij in 1831 koning van België geworden was, hadden hij en Victoria nog vooral contact per brief. Maar wel hecht contact, en ze waren erg gesteld op elkaar. Victoria zag hem als een vader die ze nooit had gehad, en hij bemoeide zich rustig tegen familiale, politieke en diplomatieke zaken aan.

En Ernst? Die had al vanaf 1842 een eigen hertogdom te besturen. Hij zal zijn broer zeker eens bezocht hebben, maar niet met die frequentie zoals in de serie. Maar ja, lijfelijke bezoeken zijn toch gemakkelijker te filmen dan dat eeuwige victoriaanse briefgeschrijf.

Was Oom Leopold in het geheim werkelijk Alberts vader?

Nee, voor dat idee ontbreekt zelfs maar enige aanleiding. Het is waar dat de ouders van Albert zijn gescheiden omdat zijn moeder werd beschuldigd van overspel, maar zij begon pas met (onschuldig) flirtgedrag in 1820, toen Albert al geboren was. En pas in 1822 was er misschien sprake van een geliefde – en dat was niet Leopold.

Het is wel zo dat Leopold zo’n negen maanden voor Alberts geboorte op bezoek was bij zijn broer Ernst van Coburg en schoonzus Louise; maar dat is geen reden om aan te nemen dat hij bij zijn schoonzus een kind verwekte. Sterker nog, Ernst was ook gewoon thuis, en het echtpaar was in de eerste huwelijksjaren nauwelijks gescheiden van elkaar.

Hoe komt de serie dan toch aan deze verhaallijn? Ik denk omdat de makers het interessant vonden om Leopold erbij betrekken, en daarvoor graag iets spannends uit de duim wilden zuigen.

Maar er zijn wel degelijk enkele geruchten rond Alberts afstamming geweest. Het belangrijkste argument was, dat Albert niet op zijn vader leek (inderdaad, want hij leek op zijn moeder), en dat hij door een zogenaamde geliefde van zijn moeder half-Joods zou zijn. Dit verhaal was overduidelijk bedoeld om Albert zwart te maken in een groeiend antisemitisch Europa. Het andere argument is, dat vader Ernst I en broer Ernst II allebei erfelijke syfilis zouden hebben gehad, en Albert niet. Maar zelfs al zou vader de ziekte hebben overgedragen op het oudste kind, dan hoeft dat voor een later kind niet zo te zijn. En bovenal: De beide Ernsts hebben de ziekte waarschijnlijk door eigen gedrag opgelopen – daar hadden ze erfelijke omstandigheden echt niet voor nodig.

Kortom, er zijn geen serieuze redenen om aan te nemen dat Albert niet een biologische zoon van zijn wettige vader was. De meeste biografieën vinden het dan ook niet nodig om er meer dan een paar zinnen aan te wijden. De theorie dat Leopold Alberts vader zou zijn, kan dan ook zonder moeite naar het rijk der fabelen worden verwezen.

Was Ernst echt zo’n ladies’ man?

Ja. En dat had hij wél echt van zijn vader. Waar Albert door de vroege scheiding van zijn ouders getraumatiseerd was geraakt, en daardoor heel nauwlettend was in zijn contact met vrouwen, leefde Ernst er lustig op los. Sterker nog, het was zijn vader die hem in de wereld van het volwassen vermaak introduceerde, door hem mee te nemen naar Europese hoofdsteden. Dat had geen goed effect op zijn oudste zoon, die al vanaf zijn tienerjaren last kreeg van geslachtsziekten. Zo liep hij zeer waarschijnlijk ook syfilis op; in 1839 was hij zo overduidelijk ziek dat het opviel aan het Engelse hof. Daar werd er schande van gesproken, en het deed de naam van Coburg geen goed.

De toen nog ongetrouwde Albert raadde zijn broer aan om pas te trouwen als hij weer beter was. Men dacht vroeger dat dat kon, omdat de ziekte syfilis in verschillende stadia verloopt. Ernst trouwde in 1842 met Alexandrine van Baden, maar het huwelijk bleef – waarschijnlijk door Ernsts turbulente leven voor zijn huwelijk – kinderloos. Deze tragische gevolgen van de ziekte syfilis troffen overigens veel levens van doorsnee gezinnen in Victoriaans Engeland.

UPDATE: Op Facebook vroeg een lezer of Ernst en Harriet, hertogin van Sutherland, echt een romance hebben gehad. Helaas is deze romantische verhaallijn compleet verzonnen. De echte Harriet was 20 jaar ouder dan Ernst en ook nog gelukkig getrouwd. De kans is zelfs groot, dat ze elkaar nooit gekend hebben. Hmm….jammer hè?

Zijn Victoria en Albert echt een nacht lang verdwaald in de Schotse Hooglanden?

Nee, maar er zit wel een hele leuke kern van waarheid in dit verhaal. In principe zijn Victoria en Albert nooit echt alleen met zijn tweeën op stap geweest. Voor Victoria stond Schotland echter wel voor meer privacy en persoonlijke vrijheid, waar ze erg van hield. Het meest privé was het Koninklijke echtpaar wel – net als in de serie – tijdens een paardrijrit, waar ze maar door één Schotse bediende werden begeleid.

Victoria vond de eenvoud van de Schotse inwoners prachtig, en ze hoopte altijd dat de eenvoudige mensen haar niet zouden herkennen. Zo reisden Victoria en Albert (met bedienden, natuurlijk) eind jaren 1850 wel eens enkele dagen door Schotland onder de naam ‘Lord and Lady Chruchill’ en bezochten lokale pubs met eenvoudig eten. Victoria en Albert vonden het fantastisch! Stiekem herkende de lokale bevolking hen meestal wel, maar de mensen speelden graag het spelletje mee.

En waar komt het verhaal van de idyllische overnachting in het eenvoudige hutje dan vandaan? In mei 1842 werden Victoria en Albert tijdens een wandeling in de buurt van hun landhuis in Surrey overvallen door slecht weer. Ze gingen schuilen bij een oude man in een ‘humble Cot’, en zaten met hem bij het haardvuur. Hij herkende hen niet en kletste honderduit. Victoria vond het enig.

In 1844 waren Victoria en Albert trouwens drie weken te gast op Blair Castle in Perthshire, waar de episode in Schotland is opgenomen.

Hoe zit het met de liefde tussen Edward Drummond en Lord Alfred?

Helaas voor de fans is deze romantische verhaallijn compleet verzonnen. Er zijn geen enkele aanwijzingen dat de echte Lord Alfred Paget en Edward Drummond homoseksueel waren – laat staan elkaars geliefden. Beide waren getrouwd en Lord Alfred kreeg zelfs 14 kinderen. Daarnaast was er in het echt een groot leeftijdsverschil: Edward Drummond was maar liefst 24 jaar ouder dan Lord Alfred.

Wie dat nog niet genoeg bewijs vindt, moet het doen met een tragisch historisch feit, dat wél in de serie is verwerkt. De twee hebben elkaar waarschijnlijk nooit ontmoet, omdat Lord Alfred pas in 1846 aan het hof kwam. Helaas was Drummond toen al omgekomen door een aanslag. Hij werd inderdaad in 1843 neergeschoten; waarschijnlijk omdat de dader hem met zijn werkgever Robert Peel verwarde.

Heeft Victoria echt bijna een Afrikaanse prinses geadopteerd?

Hmm… half. Het is waar, dat Aina, zoals de prinses heette, op 5-jarige leeftijd in 1848 als geschenk aan Koningin Victoria werd meegegeven door een andere Afrikaanse vorst. Victoria ontmoette Aina – nu Sarah, of Sally – pas in 1850 en was erg van haar onder de indruk.

Victoria wilde graag Sarah’s “friend and protector” zijn, en zo werd het meisje haar goddaughter. Victoria betaalde voor haar opleiding en Sarah groeide op bij de familie Forbes. Sarah kwam wel regelmatig op bezoek bij Victoria’s gezin, en zo werd ze bevriend met prinses Alice, die ongeveer even oud was. Rond 1851 besloot Victoria dat het beter was om haar petekind naar school te sturen in Afrika, omdat het in Engeland veel te koud zou zijn. Sarah vond het er echter helemaal niet leuk, en in 1855 mocht ze terugkeren. Tot haar huwelijk in 1862 – waar Victoria toestemming voor gaf – bleef Victoria Sarah’s voogd.

Wat ontzettend interessant allemaal, vind je niet? Zo zit er altijd nog meer in een spannende serie dan op het eerste gezicht lijkt. En wat is er nou leuker dan dat je favoriete karakters echt hebben bestaan, en nog veel meer avonturen hebben meegemaakt?

Heb je na het zien van de laatste paar afleveringen ook vragen over de serie? Laat het dan hieronder in de comments weten, en ik ga voor je op onderzoek uit.

Verder lezen? Lees dan hier over seizoen 1, of juist over de gebeurtenissen in seizoen 3!

Hè, spannend. Even tijd voor een rustgevend kopje heidethee. Uit Schotland.

---

Voor het schrijven van dit blog heb ik de volgende bronnen geraadpleegd:
Elizabeth Langford: Victoria, R.I. (Tweede editie, 1987).
Helen Rappaport: Queen Victoria – A Biographical Companion (2003).
Stanley Weintraub: Albert – Uncrowned King (1997).
A.N. Wilson: Victoria – A Life (2014).