Hebben jullie al vakantieplannen deze zomer? Zelf had ik dit jaar de mazzel om maar liefst twee keer naar Londen af te reizen, dus de rest van de zomer geniet ik van de zon in eigen land. Nou ja, zon? Het is altijd maar afwachten. Gelukkig gaat dit blog niet over het hedendaagse Nederlandse weer in kleurcodes, maar over de mooiste vakantieplaatjes van weleer. Denk: Dagjes uit naar de beroemde Engelse badplaatsen, een zonovergoten picknick, of een dagje op het water. Kijken jullie mee?
In mijn prachtig allitererende titel heb ik het over vakantiekiekjes. Die term duidt natuurlijk op foto’s, maar stiekem wil ik mijn aandacht ook verleggen naar de mooie schilderijen die er in de 19e eeuw van leisure time zijn gemaakt. Vrije tijd en vakantie waren voor de meeste mensen nieuwe begrippen in de 19e eeuw. Maar in de loop van de eeuw kon een steeds grotere groep eens een dagje uit. Bijvoorbeeld met speciale treinen naar de badplaatsen, om daar langs de boulevard te lopen en een ijsje te eten. Heerlijk!
Modeplaat uit Le Journal des Enfants uit 1886 [Publiek domein].
Sommige dingen veranderen niet. Deze kinderen spelen met emmertjes, schepjes en een netje op het strand. Valt het jullie op dat de kinderen nogal netjes gekleed zijn? Uiteraard waren zwembroeken en badpakken zoals wij die kennen voor de Victorianen veel te bloot, maar de kinderen zijn hier ook zo mooi aangekleed, omdat deze prent een modeplaat betreft. Leuk hoor, al die schattige rokjes, maar met een bustle op het strand lijkt me toch niet zo handig.
The afternoon picnic door Harald Slott-Møller (1864-1937) uit 1919 [Publiek domein].
Kijk, daar gaat mijn hart nu naar uit. Lekker met vrienden een picknick organiseren, en dan al van tevoren helemaal uitkijken naar alle lekkere hapjes. De Victorianen en Edwardianen namen altijd enorm veel mee op hun picknicks. Geen broodjes kaas, maar bijvoorbeeld een kreeft, zoals op dit schilderij. Let ook even op de schaal met gebraden gevogelte! Uiteraard wordt alles netjes geserveerd op porseleinen serviesgoed. Op de achtergrond zien we het personeel met nog meer spullen sjouwen.
Foto van Pensarn Beach in Wales door Francis Bedford (1815-1894) uit ca. 1860-1870 [Publiek domein].
Dit is een vrij vroege foto van victoriaanse strandgangers. Aan de waterlijn zien we de bekende badkoetsen. De koets werd door een paard een stukje de zee in getrokken, zodat met name vrouwelijke toeristen even een duik konden wagen, zonder door Jan en alleman in hun badkleding te worden gezien. Meer naar achteren op het strand zitten geklede dames vooral rustig te kijken; alleen jongens wagen zich met hun blote voeten aan pootjebaden.
Meisjes bij een badkoets, rond 1900 [Fotograaf onbekend, vermeend publiek domein].
Deze jongedames zijn van mening dat ze de badkoets niet meer nodig hebben. Dapper stappen ze door de wind, die hun elegante hoedjes bijna afblaast. Deze foto is van rond 1900, en blijkbaar zijn de etiquetteregels inmiddels dermate versoepeld, dat meiden van hun leeftijd lekker kunnen pootjebaden. Leuk weetje: Op de badkoets staat reclame voor het zeepmerk Pears.
In Jeopardy door Arthur Hacker (1858–1919) uit ca. 1902 [Publiek domein].
Help! Ook tijdens een rustige zomerwandeling kan er wel eens wat mis gaan. De parasol van de dame is in het water gevallen. Nu staat ze met haar mooie japon aan de waterkant. Hopelijk drijft de parasol in haar richting. Ik weet dat dit schilderij uit 1902 is, en dat de eerste stappen in de emancipatie zijn gezet. Maar zou die held op sokken op de achtergrond niet even een handje toesteken? Ik vind dit een mooi zomers en speels schilderij.
Ook ik ga maar weer eens van de zomer genieten. Met een kopje thee op het balkon.
Prachtige plaatjes en zo leuk om te zien hoe men vroeger van zon, zee en strand en picknicks genoot.
Ja, hè? Ik kreeg ook meteen zin in allerlei uitstapjes deze zomer.
Leuk om te zien hoe men toen een leuke dag had vooral die strand koetsjes .Konigin Victoria had er ook een op het eiland Wight
Hoi Wies, ik vond ze ook al zo charmant, die Bathing Machines – ook al is het gebruik ervan natuurlijk wel een beetje oneerlijk verdeeld. Terwijl victoriaanse heren met gemak zo vanaf het strand de zee in konden duiken, werd het voor dames toch als onfatsoenlijk gezien om in ieders gezicht dusdanig ‘ongekleed’ in badpak de golven in te gaan. Om toch het heilzame effect van de zee te kunnen ervaren werden deze koetsjes uitgedacht, om toch een zekere modesty te bewaren.
Koningin Victoria’s koninklijke Bathing Machine staat nog altijd op Osborne Beach op Isle of Wight. Ik kan alvast verklappen dat deze 19e-eeuwse standwagen – of een overtuigende stand-in – zijn opwachting zal doen in seizoen drie van de ITV-serie Victoria. Verder verklap ik nog niks…
Wat een prachtige beelden, stuk voor stuk! Ik krijg er direct een zomers gevoel van. En stiekem werd ik meteen getrokken door je titel – ik heb een zwak voor leuke alliteraties.
Ik moest wel een beetje lachen om de uitgebreide picknick. Ik zou zelf toch al snel afhaken als je je porseleinen servies volledig moet meenemen in een picknickmand. Maar ik kan me er iets bij voorstellen dat je kreeft niet op wegwerpbordjes moet eten 😉
Hoi Romy, fijn dat je je er ook geïnspireerd door voelt. En inderdaad, dit mooie beginrijm kon ik toch niet links laten liggen.
Mij lijkt het wel wat; de picknick als volwaardig en elegant evenement. Slepen was het wel – voor de bediening, natuurlijk. Vaak zie je dat zulke uitgebreide rituelen van de upper classes alleen mogelijk zijn vanwege de relatief goedkope arbeidskracht in die tijd, en zelfs alleen zo konden ontstaan.