De plaatjes van vandaag brengen me al behoorlijk in de decemberstemming. Vrolijke kinderen en volwassenen op het ijs en in de sneeuw – vroeger was het zo ongeveer een jaarlijks terugkerende gebeurtenis. In het Weekblad voor de Jeugd uit 1900 staan dan ook een aantal mooie afbeeldingen van allerlei soorten winterpret. Kijken jullie mee?

Over het Weekblad van de Jeugd heb ik al een eerder gezegd dat de gebruikte afbeeldingen waarschijnlijk van Britse makelij zijn. Sommige thema’s, zoals het Britse leger of Londense weeshuizen zijn nu eenmaal niet per sé interessegebieden voor de Nederlandse jeugd rond het fin de siècle. Bovendien zie je, als je goed kijkt, wel eens stukjes Engelse teksten binnen afbeeldingen, die de Nederlandse uitgever vergeten is om weg te poetsen.

“Dat zijn eerst wakkere Hollandsche jongens en meisjes! Zij vreezen geen koude en voor een sneeuwbal gaan ze geen stap achteruit. Toe maar! Gooit er maar lustig op los!” Afbeelding in Weekblad voor de Jeugd, 1900. Collectie My inner Victorian.

Maar over sommige afbeeldingen van vandaag heb ik zo mijn twijfels. Zal daarvan niet toch de oorsprong in Nederland liggen? Uiteraard speelden Engelse kinderen net zo lief in de sneeuw, maar een molen in het besneeuwde platte landschap wijst toch wel in de richting van ons kleine kikkerlandje. En dan zijn er de schaatsende ‘Fries’ en zijn vrouw. Een prachtige plaat, die meteen doet verlangen naar de schaatstochten in de winters van weleer. Zou de tekst eronder verzonnen zijn door de Nederlandse uitgever? Mr. W. vond de muts van de ‘Friese’ schaatser wel erg Russisch ogen. Maar het schaatsende stel draagt wel Friese doorlopers. Zijn er misschien Friese lezers die iets meer over de kleding kunnen zeggen?

“Die wakkere Fries en zijn vrouwtje, hebben de ijzers eens ondergebonden en willen nu een verre tocht maken. Vlug op de schaatsen, jong, krachtig en gezond geven zij zich geheel aan het ijsvermaak over.” Afbeelding in Weekblad voor de Jeugd, 1900. Collectie My inner Victorian.

Maar goed, waar de afbeeldingen ook hun oorsprong vonden: Ze zijn nog steeds ontzettend leuk om naar te kijken! Dus waan je klimatologisch terug in de tijd met deze vrolijke tafereeltjes (en glimlach om de kneuterige onderschriften…)

“Op de schaatsen vlug ter been, rijdt broer Koos met zus daarheen.” Deze plaat doet me denken aan het zogenaamde ‘zwieren’ op het ijs, dat helaas niet meer vaak gebeurt. Het schijnt dat mijn opa er heel goed in was! Weekblad voor de Jeugd, 1900. Collectie My inner Victorian.

“Het heuveltje op en het heuveltje af in de priksleê, langs den gladden sneeuwbaan, daar deinst geen Hollandsche jongen voor terug. […] De winter kwam en bracht ons sneeuw en ijs. ‘Dat komt ons jongens goed van pas, de meisjes ook,’ roept Gijs.” Afbeelding in Weekblad voor de Jeugd, 1900. Collectie My inner Victorian.

“Wat er van een kleinen sneeuwbal worden kan.” Weekblad voor de Jeugd, 1900. Collectie My inner Victorian.

Hmm… en dan weer gauw naar binnen voor een kopje…chocolademelk!

P.S. Leestip: Romantisch leesvoer over dichtgevroren Friese wateren en zomerse zeiltochtjes kun je lezen in Nienke van Hichtum’s Afkes Tiental.