Politiek is natuurlijk eigenlijk geen onderwerp voor polite conversation. Maar in Nederland is het weer verkiezingstijd. Politici duikelen over elkaar heen in de media om aan zo veel mogelijk mensen hun mooie beloftes te laten horen. De media springen er graag op in, en doen hun best om alle verhalen zo smeuïg mogelijk in het nieuws te krijgen. In de victoriaanse tijd waren kranten de belangrijkste media. Vandaag deel ik met jullie twee spotprenten uit de tweede helft van de 19e eeuw.
De prenten die ik heb gevonden komen uit de conservatieve krant St. Stephen’s Review. Ik vond de eerste prent in eerste instantie gewoon een grappige afbeelding, maar wat valt er eigenlijk op te zien?
Niet in mijn voortuin
Onder deze prent van 21 november 1891 staat tekst: “The Radical Programme: No. 7. Land nationalisation, or the land for the people”. De plaat gaat dus over de hervorming van de verdeling van land, dat ook eind 19e eeuw nog steevast in de handen van de aristocratie was. Denk bijvoorbeeld maar aan de grote landerijen die horen bij het bezit van Lord Grantham uit Downton Abbey.
De progressieve partijen in het parlement van Groot-Brittannië (socialisten, communisten, – door de conservatieven steevast ‘radicalen’ genoemd) wilden dat het land beter verdeeld zou worden tussen de grootgrondbezitters en de lagere klassen. De conservatieven vonden dit natuurlijk helemaal niks. De redenering van tekenaar Tom Merry (William Mecham 1853-1902) is: Als de boeren met hun ezelwagentjes toegang krijgen tot ons land, weten ze niet wat ze ermee moeten doen en zullen ze onze traditie en cultuur kapotmaken – over onze bloemperkjes rijden, dus.
De Ierse kwestie
De tweede prent is wat ingewikkelder. Hij komt ook uit de St. Stephen’s Review, maar dan van 15 oktober 1887. De ondertitel is: “The coming campaign no. 2”. Het gaat dus om een verkiezingscampagne.
Op deze prent zien we een grote groep mannen als zwervers aan de straat hangen. Achter hen hangen allemaal verkiezingsposters. Aan de linkerkant staan twee nette heren te kijken naar deze vertoning. Voor de moderne lezer is het moeilijk te achterhalen, maar deze prent is eigenlijk één groot wie-is-wie. De victoriaanse lezer zal meteen gezien hebben dat de zwervers op de grond allemaal bekende ‘radicalen’ zijn. Zo is de vierde man van links Joseph (Joe) Chamberlain (eigenaar van een schroevenfabriek en parlementslid), nummer vijf is Gladstone (gewezen premier en nu in de oppositie) en nummer 7 is John Bright (populistisch parlementslid).
v.l.n.r.: Chamberlain, Gladstone en Bright.
Al deze heren zijn het er over eens dat het land beter verdeeld moet worden onder de bevolking, maar over één ding maken ze ruzie: Iers zelfbestuur. Zo heeft de zittende radicaal op de grond (nr. 3) een onaardig bordje met de tekst: “Down with Joe Chamberlain – No monopoly in screws”, veroordeelt Gladstone (nr. 5) zwaar politiegeweld in het Ierse Mitchelstown (1887) met de tekst “Remember Mitchelstown – the civilised world is with us” en protesteert meneer nr. 8 tegen de wet (Irish Coercion Act, 1881, door Gladstone) die het mogelijk maakte om Ierse burgers zo lang als nodig was vast te zetten in de gevangenis – zonder proces, uiteraard. De cynische tekst die hij boven zijn hoofd heeft is “No coercion – My seat and how I took it” (“Geen dwang – Mijn parlementszetel, en hoe ik mij die toe-eigende”).
De conservatieve heren die dit radicale schouwspel bekijken, staan er hoofdschuddend bij. Hoe kun je nu samenwerken met zo’n zootje ongeregeld op de linkervleugel? Het is duidelijk dat de tekenaar van deze cartoon aan de kant van de conservatieven stond.
Er is niets veranderd
Deze prenten geven stof tot nadenken. Aan de ene kant: Van politiek wordt vaak een groot schouwspel gemaakt, terwijl we de namen die bij de poppetjes horen vaak snel weer vergeten zijn. Politici doen ons geloven alsof al hun standpunten zeer belangrijk zijn, maar uiteindelijk horen de details bij de waan van de dag. Natuurlijk zijn de betere verdeling van bezit en de onafhankelijkheid van Ierland zaken die zo’n 130 jaar later nog steeds gelden (en ongetwijfeld zijn de Ieren het Mitchelstown Massacre niet vergeten), maar welke ego’s waarbij hoorden doet er niet zoveel meer toe.
Wij mogen op 15 maart dus weer naar de stembus. Hoe zal er over 130 jaar over onze stembusgang gedacht worden? Herkent iemand dan nog Rutte, Wilders of Klaver? Het werk van politici (en ons stemgedrag!) kan nog eeuwenlang effect hebben, maar misschien is de vergankelijkheid van de bijbehorende speelfiguren wel een relativerende gedachte.
Na zo’n serieus onderwerp sluit ik af met een quote van koningin Victoria. Formeel stond zij boven de partijen, maar daar trok ze zich niets van aan. Zij was duidelijk conservatief en niet zo democratisch, wat wel blijkt uit deze hilarische quote na een verkiezingsnederlaag van de conservatieve partij 1892:
“It seems to me a defect in our much famed Constitution, to have to part with an admirable Government like Lord Salisbury’s for no question of any importance, or any particular reason, merely on account of the number of votes.”
(“Het lijkt me een tekortkoming van onze zeer geprezen grondwet dat we afscheid moeten nemen van een bewonderenswaardig kabinet zoals dat van Lord Salisbury, zonder belangrijke aanleiding, of om welke specifieke reden dan ook, anders dan het aantal stemmen.”)
Tijd voor een sterke thee.
Voor dit blog maakte ik gebruik van de volgende bronnen:
A.N. Wilson, Victoria – A Life (2015).
Grappig dat er eigenlijk niet veel veranderd is. Ik denk niet dat over zoveel jaar de politici van nu nog herinnerd worden. Na het lezen van je eerste alinea heb ik weer spijt dat Downton Abbey afgelopen is, haha!
De Ierse kwestie. Wat een afschuwelijke tijd was dat voor de Ieren. Veel vluchtten naar de USA. Om daar een beetje als tweederangs burgers bekeken te worden. Miljoenen stierven. En nog niet eens zo lang geleden.