Op victoriaanse afbeeldingen zie je vaak van die vrouwen met prachtig lang haar. Geweldig! Hoe kregen ze dat toch voor elkaar? Om dat te weten te komen volgde ik de tips voor haarverzorging die Ruth Goodman geeft in haar superleuke boek How To Be A Victorian. Inmiddels heb ik de ‘victoriaanse methode’ een paar weken uitgeprobeerd en kan ik jullie zeggen wat ik ervan vind.

Voordat ik begin te vertellen over mijn beautyexperiment, eerst een leuk historisch feitje: Wist je dat tot ongeveer 1840 de belangrijkste vorm van haarverzorging niet veel meer was dan het goed en vaak doorborstelen van het haar? Deze gewoonte had men al sinds de tijd van Hendrik VIII, zo’n 350 jaar eerder.

Om perfect voor de dag te komen dienden vrouwen hun haar ‘s ochtends en ‘s avonds zeer grondig te borstelen, om zo het vuil eruit te halen. Als je dan voor het borstelen een doek over je schouders legde – om je kleding te beschermen – kon je gelijk zien wat er allemaal voor vuil uit je haar kwam. Dit lijkt misschien niet zo effectief, maar volgens Ruth Goodman zou je ook tegenwoordig nog versteld staan wat er in je haar achterblijft na een dagje in de buitenlucht. Voor de victoriaanse tijd kan ik me dat helemaal voorstellen: Wat dacht je van roet en andere kleine rondfladderende ‘viezeltjes’ (is daar een woord voor?) door alle gestookte haardvuren? Zeker bij veelvuldig gebruik van kolen zweeft er genoeg zwarts door de lucht.

Maar goed, net voor het midden van de 19^e eeuw vond men alleen borstelen toch wel een beetje karig. Een populair middeltje om je haren mee te wassen was rozemarijnwater. Dat moest ik ook proberen!

Mijn haren wassen met vers rozemarijnwater

Eigenlijk is dit beautyritueel ontzettend simpel: Je neemt een aantal verse takjes rozemarijn (ik nam vier grote), legt ze in een grote waskom en giet er kokend water op (ik nam zo’n 2 liter). Laat het water afkoelen en haal, als het water ongeveer een prettige temperatuur heeft (na ca. 1 uur), de rozemarijn uit de waskom. Volgens de instructies van Ruth Goodman zou ik nu eigenlijk ook nog het water moeten zeven, maar eigenlijk weet ik niet zo goed waarom. Mijn water ziet er helder – maar wel gekleurd – uit en er is zeker geen ongedierte of iets dergelijks in achtergebleven. Gelukkig maar.

Met dit water kun je dus je haren wassen. Ik dompelde mijn haren gewoon in de waskom met rozemarijnwater. Met hulp van een kopje kun je het water over de rest van je hoofd gieten. Rozemarijn werkt van zichzelf licht ontvettend. Dat vond ik fijn, naast het feit dat het water natuurlijk ook gewoon erg lekker en fris ruikt. Goodman noemt het in haar boek niet, maar nadat ik mijn haar en hoofdhuid gewassen had, heb ik het ook even met niet al te warm water uitgespoeld. Klaar!

Wat merk ik nu na het wassen?

Na het wassen wilde ik eerst mijn haar een beetje droog föhnen. Niet bijzonder historisch verantwoord, maar buiten de zomermaanden heb ik nu eenmaal een hekel aan koude nattigheid op mijn hoofd. Wat me opviel is dat mijn haar minder snel droog werd dan voorheen.

Tegelijkertijd voelde mijn haar dikker aan, en leek het net alsof er een klein laagje op zat. Een beetje moeilijk uit te leggen, want het lijkt niet op vettig haar, vind ik! Verder voelde mijn haar bijzonder zacht, maar niet slap. Een prettige combinatie wat mij betreft.

Het gebruik van rozemarijnwater vond ik sowieso erg prettig. Het is een milde manier om je haren te wassen, en aangezien ik een gevoelige hoofdhuid heb kwam dat wel van pas. Ik nam me dus voor om mijn haren vaker met rozemarijnwater te wassen – maar uiteraard had ik niet elke keer tijd om een uur van tevoren het mengsel klaar te maken. What to do? Een vriendin kwam met de volgende tip:

Zelfgemaakte rozemarijn-‘shampoo’

Om onderscheid te maken met het bovenstaande rozemarijnwater, noem ik het onderstaande mengel maar even ‘shampoo’. Maar dat is het natuurlijk niet. Het is niets anders dan rozemarijnwater met een beetje wodka, en ik vind het makkelijker in gebruik dat het versgemaakte water. Zo maak je het:

Maak een sterk rozemarijnwater: bijvoorbeeld met drie kleine takjes rozemarijn op een kwart liter water. Maak dit water zoals boven omschreven. Voeg dan voor de houdbaarheid 10 ml wodka toe. Giet alles in een schone fles en was je haar ermee wanneer je zin hebt!

Ik wilde zelf niet te veel ‘shampoo’ op voorraad maken, omdat ik niet weet hoe lang het goed blijft. Ik heb zelf een mooi glazen flesje waar 250 ml in kan, en daarmee kan ik vijf wasbeurten vooruit. Dat werkt goed voor mij!

En, is het wat?

Zelf was ik mijn haren drie keer per week. Nu heb ik de afgelopen weken het volgende ritme ontwikkeld: Ik was mijn haar twee keer met mijn rozemarijnshampoo en dan de derde keer met een klein beetje gewone milde shampoo van de apotheek. Omdat mijn haren gewend zijn aan relatief vaak wassen, vond ik het op den duur toch een beetje vet worden. Maar hopelijk verandert dat in de loop van de tijd en kan ik het alleen met mijn eigen mengsel af.

Ik ben heel blij met het  positieve effect op mijn haar: Het is donkerder, voelt voller, is minder breekbaar en minder pluizig. Hoera! Vooral dat laatste is bij mij echt een wonder, haha. Ook voelt mijn haar nu heel zacht aan, en het zit beter in model.

Een minder puntje: In beginsel lijken mij haren na een wasbeurt een beetje vettig, doordat het donkerder is en glanst. Dit komt waarschijnlijk door de oliën die in de rozemarijn zitten. Hoe meer ik echter mijn haren borstel met mijn ouderwetse borstel (zie onder), hoe mooier mijn haar wordt. De dag van de wasbeurt is dus niet mijn beste haardag, wat met gewone shampoo wel zo was.

Dagelijks je haar borstelen

Wanneer mijn haar nat is gebruik ik een moderne plastic borstel of kam. Dit vind ik het prettigst werken (een houten kam zou ik trouwens ook goed vinden). Op de dagen dat ik mijn haar niet was, borstel ik het door met een mooie ouderwetse borstel van zwijnshaar en perenhout. Deze heb ik gekocht in een oude borstelwinkel tijdens mijn bezoek aan Deventer.

Ik had het niet zo verwacht, maar na het borstelen met deze borstel ziet mijn haar er echt veel mooier uit! Glanzend en vol. Die ouderwetse borstelinstructies hadden dus zeker hun nut.

Ook later in de 19^e eeuw bleef men het borstelen essentieel vinden voor een mooie bos haar. Zo verspreidde je namelijk je natuurlijke oliën over het haar, was de gedachte. Ik heb wel eens gelezen dat je 2 keer per dag 50 borstelbewegingen door je haar moest maken – maar zelf heb ik de tel niet bijgehouden.

Ik vind het leuk om te proberen om deze oude instructies op te pakken. Zo leer ik de geschiedenis van het dagelijks leven kennen én krijg ook nog mooier haar! Wat wil ik nog meer?

Nog even een budgettip: Ik heb besloten dat ik geen geld wil uitgeven aan het kopen van rozemarijn. Ik heb zelf één plant staan, maar ook in mijn woonplaats staan her en der genoeg rozemarijnstruiken. Gratis en voor niets! Dat maakt deze shampoo ook lekker low-budget. Ik kies wel voor planten die niet naast een grote weg groeien (of in iemands tuin :P).

Lijkt het je ook wat om je haren met zoiets eenvoudigs als rozemarijnwater te wassen? Heb je liever moderne shampoo? Of doe je juist mee aan de no-shampoo-beweging van nu? Ik ben benieuwd!

Ik ga maar weer eens thee zetten. Darjeeling met melk blijft een favoriet.

---

Disclaimer: Het recept wat ik heb uitgeprobeerd kun je geheel op eigen risico ook uitproberen. Houd daarbij rekening met je eigen huid en eventuele overgevoeligheden en raadpleeg bij huidproblemen een arts.

Voor het schrijven van dit blog heb ik de volgende bronnen gebruikt:
Ruth Goodman: How To Be A Victorian (2013).