Geschiedenis is het spel tussen mens, maatschappij en de tijd. Wat dan ontstaat levert altijd weer prachtige verhalen op.
“A picture is worth more than a thousand words.” Helemaal waar, natuurlijk; maar dat wil gelukkig niet zeggen dat er een mooie afbeelding niet een heleboel waardevols te schrijven valt. Daarom is mijn goede voornemen voor 2019 om jullie de 19e eeuw voor te stellen aan de hand van mooie plaatjes. Vandaag begin ik met een schilderij uit het oudste jaar van de eeuw: 1800.
Het zag er zo gezellig uit, die kerstaflevering in de serie VICTORIA: Victoria en Albert samen in de sneeuw, en dan met de kinderen rond al die kerstbomen en pakjes. Ook het victoriaanse publiek had een dergelijk romantisch beeld van het koninklijk gezin, want de kranten publiceerden maar wat graag stukjes over hun huiselijke Kerst. Maar was het echt zo? Sommige historici vinden het allemaal één grote burgerlijke façade, maar één ding is wel zeker: Victoria en Albert genoten zichtbaar van hun Kerst met het gezin.
Hoewel sommige tradities in steen gebeiteld lijken te staan – zoals de kerstboom, Sinterklaasavond, en kalkoen met kerst – is het eigenlijk helemaal niet zo vreemd om te beseffen dat elke traditie ooit een keer ontstaan is. En bovenal, dat er ook veel eeuwenoude tradities verdwenen zijn. Dit geldt onder andere voor de Britse viering van Twelfth Night, met de bijbehorende plum cake.
Trouwen in de 19e eeuw. Ik kreeg laatst een verzoekje om eens over dit onderwerp te schrijven. Mijn onderzoek naar de regels en gewoonten rond bruiloften is nog niet zo ver gevorderd, maar voor er getrouwd kon worden, werd er natuurlijk eerst gedate. Of beter gezegd: Een heer maakte een dame het hof, en zocht voorzichtig toenadering tot de dame in kwestie – en haar familie. Met welke moves had de victoriaanse man succes, en wat was een regelrechte afknapper?
De donkere dagen voor Kerst zijn ideaal voor mooie verhalen. Charles Dickens haakte in op deze behoefte en schreef meerdere jaren een exclusief kerstverhaal. Voor mij zou Kerst niet compleet zijn zonder een avond door te brengen met zijn beroemde A Christmas Carol. Nu zijn er veel verfilmingen waarin de klassieker vereeuwigd is, en uiteraard kan ik je het originele boek van harte aanbevelen. Maar afgelopen jaar beleefde ik mijn favoriete kerstverhaal wel op een hele bijzondere manier…