Vroeger kregen wij traditioneel een bordje met snoep naast onze kerstcadeautjes. Hoe lekker het kerstdiner die avond ook was geweest, een snoepje kon er altijd bij. Ook in de victoriaanse tijd hoorden snoepjes bij het Kerstfeest, en veel werd zelf gemaakt. Dat ga ik vandaag ook doen: Toffees en gekleurd suikerwerk…heerlijk én leuk om te maken!

Het hoofdingrediënt van de snoepjes die ik ga maken is: suiker, and lots of it. Nu is suiker voor sommige mensen een beetje uit de gratie. Maar je moet bedenken dat er in het dagelijks eten van de victorianen gemiddeld veel minder suiker zat, en ook dat zij minder (zoete) tussendoortjes aten. Met Kerstmis met het hele gezin een zak toffees delen was dan ook een hele traktatie!

Suikerwerk (toffees) met sinaasappelbloesemwater

De snoepjes in dit recept worden door Ruth Goodman ‘toffees’ genoemd, maar eerlijk gezegd doet het mij meer denken aan Oudhollands suikerwerk. Ik vind het heerlijk! Waarschijnlijk ligt het verschil tussen suikerwerk en toffee-à-la-Werther’s-Original in de hoeveelheid boter die gebruikt wordt. Goodmans recept lijkt op dat van zowel Eliza Acton (‘Everton Toffee’) als dat van Mrs. Beeton, maar Miss Acton zegt al dat minder boter gezonder is. Dus deze variant hebben we aan haar te danken.

Voor het extra smaakje in dit recept gebruik ik sinaasappelbloesemwater. Daar had ik zelf zin in, en het is ook een traditionele victoriaanse smaak. Echter: Mrs. Beeton en Ruth Goodman gebruiken citroen-essence, en Eliza Acton voegt geraspte citroenschil toe. Een andere variatie is weer met gemberpoeder. Voor ieder wat wils, dus!

Ingrediënten:

• 500 gram witte suiker
• 200 ml water
• 125 gram boter
• 6 druppels sinaasappelbloesemwater (of citroen-essence)

Bereidingswijze:

Neem een pan met een dikke bodem en doe het boter en water in de pan. Laat de boter een beetje smelten en voeg de suiker toe. Wanneer het geheel een mooie gladde massa is, voeg je het sinaasappelbloesemwater toe. Stop met roeren en laat nu het mengsel heet worden tot 149 °C. Gebruik hiervoor een kookthermometer (niet victoriaans, wel makkelijk). Is de juiste temperatuur bereikt, giet dan het mengsel in een ovenschaal die je bekleed hebt met bakpapier. Laat de toffee hard worden tot een mooi tablet. Stort het afgekoelde tablet op een schone theedoek. Vouw de theedoek dicht en sla de toffee voorzichtig met een hamer of deegroller in kleine stukken. Doe de stukken in een zakje met een feestelijk lint eromheen.

‘Victoriaanse Love Hearts’ met rozenwater

Deze gekleurde snoepjes noemt Ruth Goodman ‘Victorian Love Hearts’. Je kent ze wel, die harde suikersnoepjes met een tekst erop. Natuurlijk hoeven ze niet in hartvorm te zijn, of per sé met een tekst. Het ligt eraan wat je leuk vindt – en wat je in huis hebt. Ik maak dan ook ronde snoepjes met de achterkant van een spuitmond voor een slagroomspuit, en met een kleine koekjesuitsteker. De versieringen maak ik met een zeefje en het gekartelde tuitje van de slagroomspuit. Je kunt natuurlijk ook een gewone vork gebruiken om er een patroontje in te prikken.

Belangrijk zijn natuurlijk ook de kleur en smaak. Typisch victoriaanse smaken zijn bijvoorbeeld citroen, rozen en sinaasappelbloesem. Mijn snoepjes krijgen vandaag een smaakje door het gebruik van rozenwater, dat past leuk bij de roze kleur.

Een kleurstof die in de victoriaanse tijd veel gebruikt werd was cochenille. Mrs. Beeton gebruikt het bijvoorbeeld voor de kleuring van geleipuddingen. Komt cochenille je bekend voor? Je weet wel, het is dat spul waarmee vroeger roze koeken werden gekleurd, totdat er heisa van kwam. Dit compleet natuurlijke E-nummer (E124) bestaat namelijk uit platgestampte luizen. Omdat men dat eind jaren ’90 niet meer zo tof vond, bestaat er nu een synthetische variant. Bij een taartenwinkel heb ik deze kleurstof in poedervorm kunnen vinden, voor een zo authentiek mogelijke kleur.

Daar gaan we dan. Eerst de ingrediënten voor een klein zakje snoep:

• 250 gram poedersuiker
• ½ theelepel gum tragacanth (= 2,5 ml)
• 1 eetlepel rozenwater (= 15 ml)
• ½ eetlepel water (= 7,5 ml)
• een klein snufje kleurpoeder

Sommige ingrediënten zijn niet zomaar in de supermarkt te verkrijgen. Als je rozenwater koopt, moet je opletten dat je de variant kiest die geschikt is voor consumptie, niet de (goedkopere) cosmetische variant! Ik kocht mijn rozenwater en sinaasappelbloesemwater bij Eko-Plaza. Het kleurpoeder E124 (‘Cherry Pie’) en de gum tragacanth kocht ik online bij De Leukste Taartenshop.

Bereidingswijze:

Meng de gum tragacanth met de eetlepel rozenwater en laat dit samen in een klein schaaltje staan voor 20 minuten, tot dat de gum tragacanth het rozenwater heeft opgenomen. Je krijgt er een beetje een stroperig mengsel van. Als je meerdere kleuren snoepjes wilt maken, moet je dit mengsel verdelen tussen de kleuren. Ik gebruik de helft voor roze snoepjes, en de helft laat ik wit. Het kleurpoeder is heel sterk, dus je hebt maar een klein snufje nodig om je snoepjes te kleuren.

Voeg nu langzaam bij je mengsel de poedersuiker toe. Voor mijn roze snoepjes gebruik ik dus 125 gram, en voor de witte ook. Wanneer je een consistentie van boetseerklei bereikt, is je ‘deegje’ klaar. Rol het dun uit op een oppervlakte die met poedersuiker is bestoven. Steek de snoepjes uit en maak er een patroontje in. Je moet redelijk doorwerken, omdat het ‘deeg’ anders al hard wordt. Wanneer je klaar bent met uitsteken, leg je de snoepjes om uit te harden op een bord. Maak dan de snoepjes in de andere kleur. Als alles klaar is, doe je ze in een zakje met een strik eromheen. Klaar!

Ik vond deze snoepjes makkelijk om te maken, hoewel de verhoudingen in het recept van Ruth Goodman heel anders waren. Voor mij werkten bovenstaande verhoudingen het beste. De smaak van rozenwater vind ik echt heerlijk en ook het testpanel van familieleden was erg positief!

Wil je ook graag zelf kerstsnoep maken, maar toch ook niet met zakken suiker aan komen zetten? Maak dan gemengde zakjes met suikergoed en noten (over noten met Kerst heb ik het volgende week). Het staat feestelijk én brengt het presentje een beetje in een gezondere balans. En zo kun je de tandarts vermijden.

Tijd voor thee maar weer. Ik ga voor groene thee met citroen.

---

Voor het schrijven van dit blog heb ik de volgende bronnen gebruikt:

Ruth Goodman e.a.: Victorian Farm – Rediscovering Forgotten Skills (2009).
Eliza Acton and Dyfed Lloyd Evans: Eliza Acton’s Modern Cookery For Private Families. First Kindle Edition (Juli 2012).
Isabella Beeton: Beeton’s Book Of Household Management (1861) via The Gutenberg Project.