Het is een gevaarlijk genre, historische romantiek. De adellijke heer die een eenvoudige jongedame het hof probeert te maken, of juist de hooggeplaatste lady die tegen een ruwe bolster aanloopt: Voor je het weet bevinden zowel schrijver als lezer zich in een drijfzand van clichés. Maar niet bij Mimi Matthews. Haar derde roman, The Matrimonial Advertisement, manoeuvreert langs alle gebaande paden, en weet de lezer tot het einde te boeien.

Toegegeven, ook in The Matrimonial Advertisement zijn de hoofdpersonen de speekwoordelijke Belle en het Beest. Door intrigerende omstandigheden ontmoeten zij elkaar aan de weerszijden van een huwelijksadvertentie. De lezer hoeft niet bepaald hoogbegaafd te zijn om te beseffen dat deze ‘relatie’ aan het einde wel goed zal komen, maar de weg ernaartoe is buitengewoon interessant.

Matthews’ roman speelt zich af gedurende de hoogtijdagen van de victoriaanse tijd, in het jaar 1859. We kijken mee door de ogen van de 25-jarige Helena, die zich genoodzaakt ziet om een echtgenoot te zoeken. Waarom, daarover mag de lezer een tijdje in het duister tasten. Maar dat ze wanhopig is, blijkt wel uit haar gehaaste en ongechaperonneerde reis naar Devon. Aangekomen op haar plaats van bestemming, een ongure herberg, is ze met haar delicate uiterlijk en luxueuze japon met crinoline een opvallende verschijning.

Helena heeft in de herberg afgesproken naar aanleiding van een huwelijksadvertentie. Als lezer vond ik het zelf ontzettend boeiend om eens deze kant van de victoriaanse tijd te verkennen; want deze advertenties kwamen inderdaad gewoon voor. Waar de contactadvertenties in de 20^e eeuw of onze huidige Tinder-swipes kunnen leiden tot vrijblijvend contact, was dat in de 19^e eeuw toch echt uit den boze. Zoeken naar een partner via de media kon, maar dan wel met de intentie om te trouwen. Voor moderne lezers een beklemmend idee misschien, maar je hoefde je in ieder geval niet af te vragen of je date ‘wel serieus was’.

“I’m not the sort of man a woman would wish to find at the other end of a matrimonial advertisement.”

Trouwen met een wildvreemde, dat is dus wat Helena van plan is. En een beetje snel graag. De plaatser van de advertentie blijkt een ruige legerkapitein te zijn, die veel tijd heeft doorgebracht in India. Hij woont in een oud, afgelegen landhuis in gotische stijl (“a gothic nightmare of a house”), dat in zo’n onherbergzaam kustgebied ligt dat niemand er wil komen. En net als Helena heeft ook hij heeft redenen voor een zakelijke, onromantische huwelijksovereenkomst. Justin Tornhill klink niet echt als de ideale echtgenoot.

Nou ben ik altijd nogal kritisch als het gaat om historische romans. Als iemand die veel met geschiedenis bezig is, ben ik geneigd om op ieder ahistorisch slakje flink wat zout te leggen. Een verhaal binnen een historische setting is wat mij betreft pas geslaagd als de schrijver je werkelijk weet mee te nemen naar die tijd; zonder historische fouten of doorschemerende moderne thema’s, zoals bijvoorbeeld hedendaags feminisme of angst voor religies.

Bij Mimi Matthews hoef ik daar niet bang voor te zijn. Net als in haar vorige romans scoort ze ook in The Matrimonial Advertisement met haar vlotgeschreven karakters en minutieus oog voor detail. Haar kennis van zaken over onderwerpen als treinreizen, kledij, omgangsvormen, wetgeving en politiek-sociale context van de jaren 1850 maken van het geheel een buitengewoon interessant verhaal, waar toevallig een liefdesverhaal doorheen verweven zit. Wie enkele uren wil vertoeven in de 19^e eeuw, zit goed met deze roman.

“The right sort of wife is an asset, both in business and in the community.”

Dat wil niet zeggen, dat Matthews niet haar eigen valkuilen heeft. Hoewel ik haar vorige roman The Viscount and the Vicar’s Daughter met veel smaak gelezen hebt, kon ik er niet omheen om behoorlijk wat gelijkenissen tussen de hoofdpersonen van dit verhaal en The Matrimonial Advertisement te ontdekken. Als je wegstreept dat in het ene verhaal de heer een hogere status dan de dame heeft, en in het andere verhaal andersom, lijken de karakters behoorlijk op elkaar. De elegante damsel-in-distress tegenover een ruwe man die een doel en vastigheid in zijn leven zoekt zijn al zo vaak voorbij gekomen in allerlei verhaalvormen, dat ze wellicht wat te voorspelbaar zijn.

Maar ondanks de duidelijke richting van de romantische verhaallijn maakt Matthews de reis naar het voorspelde einde bijzonder interessant. Het gebrek aan communicatie en de daarmee gecreëerde problemen tussen de hoofdpersonen zijn af en toe tenenkrommend, maar – eerlijk is eerlijk – daarmee ook levensecht. Ook de trauma’s waarmee Helena en Mr. Tornhill ieder rondlopen zijn niet zomaar handigheidjes om het plot vooruit te helpen, maar werkelijke kansen op de karakters op een menselijke uit te diepen. Door binnen  het genre van de historical romance zulke keuzes te maken, laat Matthews zien dat het haar niet alleen maar om een mierzoet liefdesverhaaltje gaat.

“It’s utterly scandalous to be in debt to a single gentleman. If word got out, I would be ruined.”

Ondertussen borduurt de schrijfster nog een tweede kleine romantische draad door het geheel heen, en weet ze haar verhaal en passant te verbinden met zowel historische gebeurtenissen als een belangrijk literair werk uit het midden van de 19^e eeuw (maar ik verraad niet welke). Wat mij betreft verdient Mimi Matthews een groot applaus voor een werkelijk intens verhaal, met levendige personages, en een stevige fundering in een historische werkelijkheid die ons nog genoeg te vertellen heeft.

Dit boek leest het lekkerst met een heleboel kopjes thee.

---

The Matrimonial Advertisement verschijnt vanaf 4 september als paperback bij bol.com en als paperback en kindle-editie (e-book) via Amazon.com.