Tijdens mijn blogpauze heb ik uitgebreid de tijd genomen om lekker te gaan zitten lezen. Daarbij koos ik voor Victoriaanse klassiekers, boeiende non-fictie, en moderne romans in een 19e-eeuwse setting. Vandaag vertel ik jullie graag welke boeken fijn gezelschap zijn op een regenachtige herfstdag.

Hebben jullie dat ook? Dat je net een heel goed boek uit hebt, en je graag zou willen dat je alweer in het midden van een nieuwe roman zat. Zelf heb ik dat regelmatig, omdat met name Victoriaanse romans best wel een investering kunnen zijn om echt ‘in’ te komen. Maar zodra je dan aan de schrijfstijl van de auteur en de aard van de roman gewend bent, lezen zelfs de meest breedsprakige 19e-eeuwse romans vlot.

Ik heb me de afgelopen maanden in ieder geval prima vermaakt met de volgende werken:

Recollections of a Happy Life: Being the Autobiography of Marianne North (1893) – Marianne North en Mrs. John A. Symonds

De autobiografie van Marianne North beslaat maar liefst drie delen van ruim 300 pagina’s, dus daarmee is de lezer wel even zoet. De levensbeschrijving en reisverhalen zijn gebaseerd op Norths eigen manuscript, dat zij zelf had willen uitgeven, maar dat zij door haar verslechterde gezondheid niet meer kon afmaken. Norths werk werd na haar dood geredigeerd door haar zus, Janet Catherine Symonds. Het is mijn indruk dat de originele bronnen door haar niet al te streng geredigeerd zijn, waardoor we werkelijk de stem van de grote avonturierster kunnen horen.

Ik vond het heerlijk om in een periode van isolatie vanaf mijn bank een dubbele reis te maken: Zowel naar verre oorden, als naar de verdwenen wereld van de jaren 1870-1885. North is een gevat vertelster met een scherp gevoel voor humor. We leren haar kennen als een stoere vrouw die zeer ondernemend was. Ze kon genieten van elk detail van de bijzondere ontdekkingen die ze op haar reizen deed, en had werkelijk oog voor de schoonheid van haar omgeving.

Anne of Green Gables (boekenreeks, 1908-1939) – Lucy Maud Montgomery

Mr. W. en ik zijn vaak late aanhakers bij nieuwe trends, en de Netflix-serie Anne with an E. werd dus bij ons pas gekeken toen zo ongeveer de hele wereld er al van wist. Hoewel de serie niet helemaal (of eigenlijk: helemaal niet) historisch correct is, hebben we er toch van genoten. Ik besloot daarop de hele boekenserie te lezen, waarop de tv-serie gebaseerd is. De serie Anne of Green Gables bestaat in de basis uit zes boeken, die in niet-chronologische volgorde verschenen tussen 1908 en 1939. Daarnaast bestaan er drie afgeleide romans over Annes kinderen en vrienden.

De eerste vier boeken zijn zeer charmant en geven een mooi, doch braaf en geromantiseerd inkijkje in het leven van een jonge vrouw in de laatste jaren van de 19e eeuw, en begin 20e eeuw. Ook Annes studietijd en werkervaring als schoolhoofd komen aan bod, wat ik zelf erg interessant vond om te lezen. Het gaf me een beeld van de zelfstandigheid van studerende en werkende jonge vrouwen in het Canada van rond 1900. In boek vijf, Anne’s House of Dreams, trouwt Anne eindelijk met de man van haar dromen (de fans weten wie), en vanaf dat punt lijkt het verhaal eerlijk gezegd een beetje saai te worden. Schrijfster Montgomery lijkt wel erg enthousiast weg te sturen van de details van het huwelijkse leven. Maar door de introductie van interessante nieuwe karakters gebeurt er dan toch weer een hoop interessants, en blijf je uiteindelijk benieuwd naar het vervolg.

De boeken van Anne of Green Gables zijn in vrij toegankelijk Engels geschreven. Wie liever Nederlands leest heeft mazzel: De eerste drie delen van de serie zijn onlangs opnieuw in het Nederlands vertaald, en uitgegeven door Uitgeverij Karmijn, onder de serienaam Anne van het Groene Huis.

Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan… (1904-1906) – Louis Couperus

Vroeger vond ik literatuur op school een verschrikkelijk vak. Ik heb als kind altijd graag en veel gelezen, maar als iets mij jarenlang van het lezen heeft afgehouden, is het wel de verplichte moderne kost op school. Met 20e-eeuwse romans had ik helemaal niets. En nog steeds niet, trouwens. Nu had ik natuurlijk vooral oudere boeken kunnen lezen voor mijn lijst, maar dat mocht niet. Dus las ik maar zo min mogelijk.

Gelukkig zijn we inmiddels 20 jaar verder en mag ik zelf kiezen wat ik lees. Ik besloot weer eens iets van Louis Couperus te proberen, omdat er op dit moment een verteldiner over hem in de theaters te zien is. In januari ga ik er naar toe!

De titel Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan… heeft me altijd geïntrigeerd, maar toch was ik er nooit aan begonnen. Het verhaal draait volledig om de leden van de familie Dercksz, die vrijwel allemaal last hebben van een naar, onbestemd gevoel. De reden daarvoor zal nog blijken… De schrijfstijl van Couperus is even wennen, maar blijkt wel erg mooi en zeer doeltreffend. Zijn vileine humor leent zich uitstekend voor de precieze beschrijvingen van net-niet-zo-heel-erg-sympathieke karakters als Lot, diens moeder Ottilie, of tante Stefanie. Vermakelijk om te lezen! Deze humor biedt het nodige tegenwicht tegen de zwaarmoedigheid van Lot. Maar net als je zijn gezeur over de ongenade van het oud worden een beetje zat begint te worden, ben je als lezer getuige van een koelbloedige moord! Genoeg stof om door te lezen dus. Wat mij betreft een aanrader voor wie Couperus nog niet had aangedurfd – en voor mij een reden om een volgende roman van hem op te pakken.

De historische romans van Mimi Matthews

Even zin in een ontspannen leesboek en geen zware kost? De Amerikaanse schrijfster Mimi Matthews, die ooit haar auteurscarrière begon met een blog over de Victoriaanse tijd, timmert al enige tijd zeer succesvol aan de weg met romantische historische romans. Hoewel de romantische plotlijnen niet altijd even origineel zijn (dat hoort nu eenmaal bij het genre), bestaat de charme van haar werk uit de prachtig gedetailleerd uitgewerkte historische settings.

Daarnaast is het een kunst hóe ze haar verhalen tot het te verwachten einde brengt: Hierin is ze wel degelijk origineel. Deze zomer las ik van haar onder andere A Modest Independence (2019) uit de vierdelige serie Parish Orphans of Devon. Dit verhaal rond gezelschapsdame Jenny speelt zich af in de jaren 1860, en neemt de lezer mee op een speurtocht door Europa, Egypte en tot slot India. Daarnaast las ik The Work of Art (2019), dat zich afspeelt ten tijde van de Regency-periode. Voor wie enkele uren ontspannen wil lezen, zijn beide werken een aanrader.

Mijnheer de Baron is op Reis (2021) – Janneke Budding

Historisch reizen is een onderwerp dat Janneke Budding in de vingers heeft. Eerder schreef zij al een boek over de Grand Tour in de de 18e eeuw. En nu is er Mijnheer de Baron is op Reis: Buitenlandse reizen van de adel 1814-1914 dat de reisgewoonten van de 19e eeuw bespreekt. Terecht verdient deze eeuw een apart reisboek, want in de 19e eeuw veranderde er ontzettend veel op het gebied van reizen, vervoer en vrijetijdsbeleving. Budding weet veel interessante weetjes op te diepen over de reisgewoonten van de Nederlandse en Europese elite. Welke plaatsen bezochten zij graag? Wat namen ze mee aan reisbenodigdheden, koffers en personeel? En welke invloed hadden nieuwe uitvindingen als de stoomtrein en de auto op het doen en laten van de 19e-eeuwse reiziger?

Het werk van zo’n 225 pagina’s bevat veel verschillende onderwerpen, en is daarmee een mooi naslagwerk om even snel iets te weten te komen over een specifiek onderwerp. Maar omdat het boek wat veel herhalingen bevat, en uit veelal kleine paragrafen bestaat, is het wat mij betreft wat minder geschikt als ‘doorleesboek’

The Portrait of a Lady (1881) – Henry James

In deze roman van de Amerikaans-Britse schrijver Henry James ben ik nog bezig, en met veel plezier. Het is precies wat de titel zegt: een persoonlijke schets van een vrouw. We volgen Isabel Archer, een Amerikaanse jongedame die onder de vleugels wordt genomen van haar steenrijke, doch ietwat excentrieke tante. Op het eerste gezicht lijkt Isabel een intelligent en zelfstandig type, die de maatschappelijke verwachtingen voor een braaf Victoriaans meisje van zich heeft afgeschud: een mooi voorbeeld van een moderne jonge vrouw.

Wanneer we echter dieper in haar gedachten kijken, zien we dat ze eigenlijk helemaal niet zo werelds en zelfstandig is. Isabels zelfstandigheid is meer een kunstige façade die haar eigenlijke naïeve noties fraai verhult. Uiteraard zal ze in deze roman ‘het echte leven’ leren kennen, dat een stuk veelkleuriger en harder blijkt dan dat ze zich ooit had kunnen voorstellen. Maar hoe het precies afloopt (niet het meest belangrijke in een primair psychologische roman), weet ook ik nog niet…

Ik hoop dat ik jullie heb kunnen inspireren tot enkele fijne Victoriaanse leesuren. Met natuurlijk een kopje thee erbij! Bijvoorbeeld lekkere winterthee met een vleugje kruidnagel.