Over een koningin die zo lang op de troon gezeten heeft vallen een heleboel leuke lijstjes te maken. Met de zomer in aantocht kies ik vandaag voor het thema ‘reizen’. Reizen hebben gedurende het leven van de koningin verschillende dingen voor haar betekend: verplichte kennismakingstoertjes, vrijheid op vakantie en het terugtrekken uit het openbare leven. Maar wist je dit al?
1. Victoria’s eerste reizen waren niet bepaald vrijwillig. Toen de jonge Victoria een tiener was (tussen 1830 en 1835), werd zij door haar moeder en dier rechterhand John Conroy door Engeland gesleept om het volk met haar kennis te laten maken. Ze was toen nog geen koningin en haar moeder hield de teugels strak in handen. Victoria bezocht zo onder andere de West Midlands, Oost-Engeland en Wales. Hoewel de tours redelijk gevarieerd waren – met bezoeken aan landhuizen van bevriende adel en zelfs fabrieken om de andere kant van de samenleving te laten zien – vond Victoria de reisjes niet zo heel erg leuk. Naar haar gevoel werd ze te veel door haar moeder en Conroy aangestuurd. Toch zijn deze reizen belangrijk voor haar ontwikkeling geweest, omdat ze voor het eerst meer van het land zag, kennismaakte met armoede, en uiteindelijk John Conroy een beetje van zich wist af te schudden.
Tekening van de Koninklijke familie in de trein. Koningin Victoria en Prins Albert met kinderen en een onbekende vrouw. © The Trustees of the British Museum. No. 1902,1011.8993. (CC BY-NC-SA 4.0). (Afbeelding aangepast door My inner Victorian)
2. Op 13 juni 1842 reisde Victoria voor het eerst met de trein. De stoomtrein was toen een nieuwe uitvinding, die in de jaren 1830 aan een voorzichtige opmars was begonnen. Victoria had zelf aangegeven wel eens kennis te willen maken met dit vervoersmiddel, en zo werd voor haar een treinreis tussen Slough (34 kilometer ten westen van Londen) en London Paddington Station geregeld. Blijkbaar beviel het, want ook in latere jaren reisde Victoria veel met de trein. Ze liet echter wel bepalen dat de Koninklijke trein niet harder mocht rijden dan zo’n 70 km per uur, omdat ze bang was voor ongelukken. De trein zal toen ook niet zo gladjes gereden hebben als nu.
3. Victoria was dol op Schotland. In september 1842 ging ze voor het eerst naar Edinburgh met haar man. In Schotland kon zij zich vrijer bewegen en waren de hofregels niet zo streng als in Londen. In de Highlands konden Victoria en Albert samen gaan wandelen zonder herkend te worden (tenminste, dat dachten ze, want de plaatselijke bevolking speelde gewoon het spelletje mee). De eenvoudige hutjes van de bewoners vond het koninklijke paar heel idyllisch.
Een tekening van Victoria en Albert te paard in Schotland. Queen Victoria, Prince Albert, Edward VII, at Balmoral, circa 1852. Uit het boek “ The boyhood of a great king, 1841-1858 : an account of the early years of the life of His Majesty Edward VII” uit 1906. Via Wikimedia Commons, oorspronkelijk van Internet Archive Book Images.
4. In Schotland at Victoria ook voor het eerst havermoutpap. Een gewone maaltijd voor Schotse boeren en arbeiders (haver groeide goed in het regenachtige noorden), maar niet voor de koningin. Naar verluidt vond ze deze eenvoudige pap “very good”.
5. Het liefste reisde koningin Victoria alleen met Albert, en zonder kinderen. Zo hadden ze tenminste even de tijd voor elkaar. Samen met Albert reisde Victoria onder andere binnen Groot-Brittannië, naar Frankrijk en Duitsland. Een geliefde bestemming was het kasteel waar Albert was opgegroeid, Schloss Rosenau bij Coburg, tegenwoordig in Beieren.
Het zogenaamde ‘Swiss Cottage’ bij Osborne House. Dat is nog eens een leuk speelhuis voor de kinderen! Door Paste (eigen werk) [CC BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)], via Wikimedia Commons. Bewerking door My Inner Victorian.
6. Dat wil niet zeggen dat koningin Victoria geen oog voor haar kinderen had. Met hen reisde ze graag naar de Koninklijke privéwoning op het Isle of Wight; Osborne House. Hier liet ze voor de kinderen speciaal een Swiss cottage bouwen, compleet met meubels, keukenapparatuur en tuingereedschap zodat de kinderen daar konden spelen en leren koken en tuinieren. De prinsen en prinsessen vonden dit erg leuk en leerden zo een beetje het ‘gewone’ dagelijkse leven kennen.
7. Victoria’s afwezigheid bedreigde de monarchie. Na het overlijden van prins Albert trok de 42-jarige weduwe zich steeds vaker terug in hun Schotse privépaleis Balmoral. Soms bleef ze daar wel maanden achter elkaar, zodat ook politici de verre reis naar Schotland moesten maken. Hiermee maakte zich niet geliefd, zodat het verstoppertje-spelen-in-Schotland uiteindelijk de monarchie in gevaar bracht. Gelukkig wist Victoria zich na een aantal jaren te vermannen en lukte het haar om weer terug in de openbaarheid te treden.
Queen Victoria bij Osborne House. Naast haar staat John Brown. Een schilderij uit 1865 van Edwin Henry Landseer (1802–1873). Via Wikimedia Commons [Publiek domein].
8. Victoria was niet alleen dol op Schotland, maar na de dood van haar man ook op één Schot in het bijzonder. Zijn naam was John Brown; en hij begeleidde haar bij haar dagelijkse paardrijrit. Hij was een onbehouwen Schot, die door zijn vertrouwdheid met de koningin en zijn grove gedrag niet bepaald populair werd bij de rest van het Koninklijk Huis en de hofhouding. De koningin vond zijn ongedwongenheid en directheid echter prachtig, en steunde emotioneel veel op hem. John Brown kreeg dan ook privévertrekken vlakbij die van Victoria. Er gaan zelfs geruchten dat de twee een intieme relatie kregen, en zelfs in het geheim getrouwd zouden zijn. Hiervan zijn echter geen harde bewijzen overgeleverd. De schrijver van de meest recente biografie over Victoria durft een dergelijk huwelijk niet bevestigen, maar ook niet te ontkrachten. Het zal waarschijnlijk altijd een raadsel blijven…
9. Koningin Victoria hield ook van de Franse Riviera. In haar laatste jaren ging ze vaak op vakantie naar deze streek, zoals in 1882 naar Menton, 1887 naar Cannes en en tussen 1895 en 1899 naar Nice. Met haar aanwezigheid maakte ze de regio bekend en geliefd bij rijke Britse vakantiegangers, en dit is natuurlijk tot op de dag van vandaag zo. Het hotel “The Excelsior Regina” werd speciaal voor haar gebouwd en van elke mogelijke luxe voorzien, zoals liften en stromend water. Zelf schreef ze bij het afscheid tijdens haar laatste verblijf in Nice:
“Alas! My last charming drive in this paradise of nature, which I grieve to leave, as I get more attached to it every year. I shall mind returning to the sunless north, but I am so grateful for all I have enjoyed here.”
En op haar sterfbed zou ze gezegd hebben: “If only I were in Nice, I would get better.”
Koningin Victoria, opgebaard na haar overlijden in 1901.
10. Victoria bereidde haar laatste reis goed voor. Toen Victoria ouder werd, begon ze lijsten te maken met welke aandenkens zij graag na haar overlijden bij zich in de kist wilde hebben. En daarin was ze vrij precies. Onder andere noemde zij: Lokjes haar van verschillende overleden vrienden, een takje heide uit de omgeving van Balmoral, foto’s van haar geliefde Albert, foto’s van haar kinderen en verdere familie, en een sjaal van Albert. Maar ook: Een foto van John Brown en een ring die aan zijn moeder had toebehoord. Dr. Reid, die deze taak moest uitvoeren, schrok nogal van deze laatste wens. Daarom bedekte hij de foto van Brown, die zij in haar hand hield, met een bosje bloemen.
En vandaag sluit ik stemmig af met een lekker kopje heidethee uit Schotland, als souvenir meegenomen door een lieve vriendin.
Voor het schrijven van dit blog heb ik de volgende bronnen gebruikt:
A. Gray: The Greedy Queen (2017).
A.N. Wilson: Victoria – A Life (2015).
H. Rappaport: Queen Victoria: A Biographical Companion (2003).
M. Nelson in The Guardian: Queen on tour (1-9-2001).
Wat grappig om nu over koningin Victoria iets te lezen! Ik heb gisteren in het boek Love Letters, twee brieven van haar gelezen aan/over Albert. Één voor hun huwelijk en een na zijn overlijden. Ik begreep van de summiere biografie dat ze nogal afhankelijk van hem was en hij alles zo ongeveer besliste. Ook omtrent politiek. Weet jij dat toevallig meer over?
Ja, daar zeg je zoiets. Heb je even? 😀 Er zijn al zoveel boeken over de relatie tussen Victoria en Albert geschreven. Wat ik er zelf van begrepen heb is dat er in het begin van hun relatie zeker sprake was van verliefdheid, maar dat ze elkaar nog moesten leren kennen. Ze hadden elkaar tenslotte nog maar één keer eerder voor het huwelijksaanzoek gezien. Ze hadden allebei nogal een vasthoudend karakter en een sterke eigen mening. Dat kon botsen.
Vooral in het begin van haar huwelijk wilde Victoria helemaal niets van haar macht uit handen geven, omdat haar moeder en Sir Conroy dit haar hele jeugd lang hadden geprobeerd. Albert vond zijn plaats aan de zijlijn frustrerend, en daar kwamen dus ruzies van. Uiteindelijk werd dit probleem door een hele praktische situatie opgelost: Victoria werd in eerste maand na hun huwelijk zwanger, en binnen twee maanden na de geboorte van haar eerste kind opnieuw. In de victoriaanse tijd was het de gewoonte dat vrouwen zich in de laatste maanden van hun zwangerschap terugtrokken. Aangezien Victoria in de jaren 1840 bijna voortdurend zwanger was, kon Albert zo voor een groot deel haar staatszaken overnemen.
Uiteindelijk kwam er een goede harmonie tussen de twee en konden ze bijvoorbeeld in de jaren 1850 goed samenwerken. Victoria leunde steeds meer op haar man en vond het ook echt prettig om hem als haar steun en toeverlaat te zien. Binnen het gezin was hij ook echt het hoofd van het huishouden.
Na Alberts vroege dood in 1861 heeft Victoria het beeld van Albert en hun relatie helemaal geromantiseerd, dus enige herinneringen van hun vroegere onenigheid zijn toen een beetje op de achtergrond geraakt. Zelf heb ik de indruk dat het een goed koninklijk huwelijk was en dat de breed ontwikkelde Albert een goede match voor Victoria was.
Als je er meer over wilt lezen: Ik kan je de biografie van A.N. Wilson – Victoria, A Life (2015) aanbevelen.
Interessante weetjes! Sinds ik de serie Victoria heb gezien, wil ik steeds meer over haar lezen. Wat en interessante vrouw was zij!
Ja, dat vind ik dus ook. En Albert was trouwens ook een hele interessante man. Heb jij dat hotel “The Excelsior Regina” in Nice wel eens gezien? Het is nu helaas een luxe appartementencomplex.