Komende zaterdag is het precies één jaar geleden dat acteur Alan Rickman plotseling overleed. Snif. Hij was en blijft één van mijn favoriete acteurs. Daarom herdenk ik hem vandaag met vier van zijn gedenkwaardige ‘victoriaanse’ rollen. Judge Turpin, Colonel Brandon, Rasputin en Obadiah Slope: over Alan Rickmans veelzijdigheid valt niet te twisten.

Alan Rickman speelde in veel film- en tv-producties, en daarmee ook in een aantal kostuumdrama’s die zich in de 19^e eeuw afspelen. Vlak voor zijn overlijden had hij zelfs nog het plan om de hoofdrol te gaan spelen in de ‘victoriaanse’ krimi The Limehouse Golem (2016), maar helaas mocht hij dat niet meer meemaken. De vier victoriaanse rollen die hij wel gespeeld heeft, zijn stuk voor stuk fascinerend te noemen. Op één na zeker geen aangename karakters, maar altijd boeiend. En soms gewoon eng. Ik stel ze aan je voor in historisch-chronologische volgorde.

Colonel Brandon in Sense and Sensibility (1995)

Oké, ik geef toe: Jane Austen en haar boeken zijn natuurlijk van vóór de victoriaanse tijd. Sense en Sensibility is haar eerst roman uit 1811. Maar ik schrijf over de hele 19^e eeuw…én ik wilde graag ook een heldhaftig, romantisch karakter in dit rijtje. Colonel Brandon, dus! Alan Rickman speelt de oudere, stille en verstandige bewonderaar van Marianne Dashwood (gespeeld door Kate Winslet), en is daarmee de tegenhanger van de onbetrouwbare Mr. Willoughby. Colonel Brandon is misschien geen klassieke held, maar hele hordes zwijmelden bij zijn personage na het uitkomen van de film in 1995. Volgens Emma Thompson (die het screenplay schreef en de rol van Elinor Dashwood speelde)  was het goed dat Rickman ook eens zo’n zachtaardig karakter speelde, omdat het veel beter bij zijn eigen persoonlijkheid paste dan alle gemene rollen. Ook na zijn overlijden vertelde Thompson dat Rickman van al zijn gespeelde rollen het meest op Colonel Brandon leek. Awww.

Obadiah Slope in The Barchester Chronicles (tv-serie, 1982)

Mag ik aan u voorstellen: Obadiah Slope. Kapelaan, gluiperd en uitermate geschikt voor Slytherin. In deze rol van Alan Rickman uit 1982 doet hij me enorm aan de jonge Severus Snape denken, vooral door zijn glijdend-sluipende bewegingen en zijn precieze manipulatieve woordkeuzes. The Barchester Chronicles spelen in de jaren 1850 in de fictieve parochie van Barchester. Obadiah Slope is de assistent van de nieuwe bisschop, en probeert zo veel mogelijk macht naar zich toe te trekken door mensen tegen elkaar uit te spelen. Echt een fantastische rol voor Alan Rickman. De tv-serie is gebaseerd op de eerste twee delen van een boekenreeks door Anthony Trollope uit 1855 en 1857, en is gemaakt in 1982. Hierdoor komt de serie voor ons enorm traag over, maar met wat geduld heb ik dat erg leren waarderen. Het geeft de serie een victoriaans tempo, waarbij de waarde zit in de grappige dialogen en de sociale omgangsvormen. Eigenlijk een must voor Neo-Victorians én Alan Rickmanfans.
Alan Rickman speelt in aflevering 3 t/m 7 (van in totaal 7 afleveringen).

Judge Turpin in Sweeney Todd: The Demon Barber Of Fleet Street (2007)

“There’s a hole in the world like a great black pit. – There’s no place like London.” Deze fantasy-horror musical speelt in een donker mid-victoriaans London, waar vuiligheid en kwaadaardigheid uit alle hoeken en gaten komt. Officieel speelt het plot in 1846, maar er zitten zo veel anachronismen in de film, dat ik hem eerder in een fantasie-victoriaanse wereld van rond 1880 plaats.

Alan Rickman speelt de kleine maar cruciale rol van rechter Turpin, die de vrouw van barbier Sweeney Todd (een rol van Johnny Depp) in de vernieling heeft gebracht, Todd verbannen heeft en daarna de voogdij over diens dochter Johanna op zich heeft genomen. Turpin is een egocentrische en sadistische man, die nu ook nog met het 15-jarige meisje wil trouwen. Genoeg reden voor Todd om Turpin uit de weg te ruimen met “the closest shave you’ll ever know”. Om te oefenen snijdt hij alvast wat van zijn klanten de keel door, die door Mrs. Lovett in pasteitjes worden verwerkt. Er zit dus behoorlijk wat overdreven bloederigheid in deze film, waar ik persoonlijk niet zo goed tegen kan. Maar toch vind ik de film leuk, al was het maar vanwege de steengoede nummers en de bariton van Alan Rickman. Hij is wat mij betreft één van de beste zangers onder de acteurs. Overigens weer een slechterikenrol voor Rickman dus, maar hij doet het weer met verve. Officiële kijkwijzer: voor 16 jaar en ouder.

Rasputin in Rasputin: Dark Servant of Destiny (tv-film, 1996)

Deze film speelt deels door flashbacks in de jaren 1880, maar grotendeels in de periode van 1912 tot 1916 aan het hof van de laatste tsaar van Rusland. In dit verhaal, dat gebaseerd is op ware gebeurtenissen, wordt de helderziende priester Grigori Rasputin door het keizerlijk paar naar het hof gehaald om hun aan hemofilie lijdende zoon – de kroonprins – te genezen. Rasputin krijgt met name veel steun van de tsarina, maar maakt daarmee ook vijanden. Wie is deze man, die zowel heilige als magische krachten lijkt te hebben, maar zich tegelijkertijd door veel vrouwen omringt? In deze rol komt het talent van Alan Rickman goed naar voren. Hij zet een perfecte Rasputin neer, die net zoals in het echt zowel griezelig als fascinerend is. Heel boeiend om naar te kijken, en ook een beetje eng. De film is wat mij betreft echt een aanrader. Officiele kijkwijzer: voor 15 jaar en ouder.

Deze vier verfilmingen laten Alan Rickman in een grote verscheidenheid aan rollen zien, en zijn zeker de moeite waard om eens te gaan kijken!

Ja, het was hem écht!

Tot slot kijk ik nog even terug op de laatste film die hij regisseerde, namelijk A Little Chaos uit 2014. In die film speelt hij bovendien de 18^e-eeuwse Zonnekoning, Louis XIV. OK, geen ‘victoriaanse’ film dus, maar toch een leuk verhaaltje waard, dat ik jullie niet wil onthouden.

In mei 2015 had ik de gelukkige mogelijkheid om naar de Nederlandse voorpremière te gaan, waar Alan Rickman zelf bij aanwezig was.

Van tevoren gaf hij een kort interview met de mogelijkheid tot het stellen van enkele vragen. Natuurlijk wilde ik ook graag een vraag aan hem stellen, en dan het liefst een beetje een intelligente. Uiteindelijk had ik een vraag bedacht, maar durfde hem niet te stellen, want ik was best een beetje star struck, haha. Maar mijn man durfde wel, en werd zowaar uitgenodigd om ‘mijn’ vraag te stellen. Ik was blij dat Mr. Rickman ruim de tijd nam voor zijn antwoord:

The historical character of Louis XIV has been portrayed in a variety of ways. Was there some unexplored avenue that you took a particular fancy to and that you wanted to get across in this movie?

Alan Rickman: “Well…I’m the happy servant of the script. So I’m doing what Allison Deegan wrote, I hope, and that is that she wanted to show him as a human being. If somebody is called the Sun King, and if they snap their fingers and people are dead or removed, or if – as we discovered – when he went to sleep there were eighty people watching him sleep , and then half-way through the night he would sent twenty of them away, while the rest of them had to stand there, watching him sleep; ,… [laughs] that’s not a human being. But what she wrote and what I hope you’ll see is the solitariness of the job, and that he didn’t choose it. Whatever he did wrong, there also were things he did right. For example, he did a lot of art funding [laughs]. We could all use a Louis XIV. He’s a useful man for creative people. [thinks] I hope he’s a human being.”

Uit zijn antwoord blijkt duidelijk dat hij altijd zeer zorgvuldig over zijn rollen nadacht. Ik vind het jammer dat we geen nieuwe films of andere producties meer van hem mogen verwachten. Gelukkig heeft hij een prachtig oeuvre nagelaten waar we nog jaren op terug kunnen kijken. Tijd voor een Rickman-marathon.

En een kopje thee. ‘Uit de keizerskist’ – rokerig en sterk van smaak.