Op dit blog komen veel beroemdheden voorbij: Individuen die iets bijzonders aan de wereld hebben nagelaten waardoor hun naam ook nu nog bekend is. Er zijn echter maar een paar personen die zo tekenend zijn voor hun tijd of genre dat ze vereeuwigd zijn in een geheel eigen woord! Charles Dickens is één van die gelukkigen; het bijvoeglijk naamwoord ‘Dickensian’ staat bijna 150 na zijn dood voor een wereld vol goede mensen in slechte omstandigheden, en heerlijk komische schurken. En zij komen allemaal voorbij in de raadselachtige BBC-serie Dickensian.

Sinds het verschijnen van Dickens’ verhalen zijn ze niet meer uit de handel geweest. En dat is nogal een prestatie. Hoelang de verhalen al bestaan, en hoezeer smaken ook verschuiven, iedere generatie heeft sindsdien de behoefte gehad om de verhalen voor zichzelf te ontdekken. En daarnaast is het leuk om je af te vragen, welke andere avonturen je favoriete karakters verder nog zouden beleven. Want het lot van Dickens’ helden en schurken laat vaak nog een hoop vragen open.

En dat is exact waar de serie Dickensian (2016) op inspringt. Niet alleen stelt de serie alle belangrijke vragen omtrent de levens die Dickens’ personages leiden buiten de boeken (kán dat?!); de serie komt met het interessante idee om alle bekende, geliefde en gehate karakters uit de verschillende Dickens-klassiekers bij elkaar te zetten in dezelfde Londonse wijk. Een recept voor smakelijke rampspoed. En dat levert dan weer hele fijne televisie op…

Toch is het best een riskante zet van de makers; Tony Jordan en Polly Hill. Zij hadden het lef om eigenhandig aan de slag te gaan met figuren uit de topklasse van de Engelse literatuur. Zo bliezen ze naar eigen inzicht nieuw leven in originele verhalen – terwijl je weet dat het nieuwe werk onherroepelijk zal worden vergeleken met het werk van de meester zelf.

En al vanaf het begin wordt de juiste toon geraakt. De serie ontzettend goed in het neerzetten van de onvergelijkbare sfeer die we bij Dickens verwachten. Jordans productie laat Dickens’ Londen-in-kersttijd in geur en kleur tot leven komen; met alle armoede, kluchtige hoogmoed en hartverwarmende taferelen die daarbij horen. De mistige sets zijn ongelofelijk mooi, de kostuums prachtig om naar te kijken, en de karakteristieke tronies precies goed.

Er zijn veel kleine en grote Dickenspersonages van de partij: Scrooge, Cratchet, Dodger, Bumble, de familie Havisham, Nelly en haar grootvader, en hun belangrijkste collega’s uit onder andere Oliver Twist, Bleakhouse, Great Expectations, Our Mutual Friend en A Christmas Carol. En allemaal wonen ze op steenworp afstand van elkaar in het met sneeuw bedekte historische Londen, dat we van Dickens zo goed kennen. Grote verrassing zijn een aantal figuren die wat onbekender zijn, zoals Jacob Marley uit A Christmas Carol. Wacht even: Wasn’t he dead to begin with? Nee, wanneer dit verhaal begint is de glasharde grijpstuiver nog springlevend. Maar niet voor lang.

Wanneer Marley’s lijk gevonden wordt bij de haven, is de buurt in rep en roer. Iedereen is verdacht – want zo’n mispunt als Marley heeft niet bepaald veel vrienden. Dat wordt een zaak voor Mr. Bucket (Great Expectations), ’s werelds eerste vakkundige detective, die koste wat kost de dader wil vinden. Helaas voor hem hebben de omwonende geen idee wat een detective is, en zijn sommigen geenszins van plan om met deze eigenaardige man mee te werken. Want bijna iedereen heeft wel iets te verbergen…

Het is vast al duidelijk; Dickensian zit ontzettend goed in elkaar. Het is een hele kunst om de cast van Dickens’ romans bijeen te brengen, zonder dat het verhaal een rommeltje wordt. Om dan onder die omstandigheden een plot in elkaar te zetten, dat zo goed en overtuigend in elkaar zit, is echt een applaus waard. Alle karakters springen levendig en volgroeid van het scherm, en ze hebben elkaar allemaal wat belangrijks te zeggen. Vermoede losse eindjes blijken uiteindelijk een cruciaal bewijsstuk in een complex en geloofwaardig drama vol menselijke conflicten en meeslepende emoties.

Je kunt wel stellen dat de verschillende creaties van Dickens zo een heel eigen leven leiden, voorbij de fantasie van de schrijver zelf. Maar aangezien het verhaal zich afspeelt vóór Dickens’ vroege roman Oliver Twist, weet je dat de personages met iedere aflevering een stukje dichter bij hun ‘latere’ lotgevallen uit de oorspronkelijke verhalen stappen. En ook dat is zeker spannend om te zien.

Ondanks de verschillende bekend veronderstelde ‘vervolgen’ van Dickens zelf, zit Dickensian vol met echte verassingen. Zo leer je sympathie ontwikkelen voor de karakters, omdat je plotseling hun voorgeschiedenis kent. Je krijgt zelfs vlagen van medeleven (oké, vlaagjes) voor Ebenezer Scrooge: Zijn collega Marley was, zo blijkt, nog veel erger. Net als in de werken van Dickens zelf mag je je tijdens het kijken van Dickensian verheugen op een breed keur aan helden en slechteriken, van de getergde goedzak Inspector Bucket, tot onvergevelijk addergebroed als de kwaadaardige Compeyson.

Ook wordt soms de ware identiteit van een karakter expres wat in de schaduw gehouden, zodat je hem of haar niet meteen herkent als je de boeken niet van haver tot gort gelezen hebt. Ik heb de romans elk maar één keer gelezen, en sommige kleinere karakters zie je dan in eerste instantie over het hoofd. De opgebouwde spanning die dan ontstaat wordt de hele serie door erg goed benut, en dat geeft het nieuwe verhaal extra diepgang – zowel voor nieuwkomers als voor ingewijden.

Eén ding is zeker: Na het zien van Dickensian zal je nooit meer hetzelfde Dickens lezen. Wil ik dat? Moet Miss Havisham een vreemde freakshow blijven, of is het belangrijk om haar verhaal in detail te kennen? Het is in ieder geval een welkome toevoeging voor iedereen die geen genoeg kan krijgen van de wereld van Charles Dickens, of die deze kersttijd staat te popelen om te ontdekken wat voor verhalen er voorbij A Christmas Carol te vinden zijn. Het is jammer dat de serie Dickensian al na één succesvol seizoen geannuleerd werd, want het had meer verdiend. Aan de andere kant: Meer dan één seizoen had het absoluut niet nodig om een indrukwekkende kijk te geven in de wereld van de beroemde victoriaanse schrijver en zijn tijd.

Dickensian duurt 585 minuten, en het verschilt per medium hoe de afleveringen zijn opgedeeld. De DVD die ik heb (met Nederlandse ondertiteling), heeft 13 afleveringen van 45 minuten. De DVD is te koop bij Bol.com.

Sluit ik af met een kopje thee. Wintergloed lijkt me wel fijn, vandaag.