Vandaag neem ik jullie nog een keer mee naar Kopenhagen. Voor vertrek had ik ontdekt dat er buiten de oude stad een beroemd huis stond, waar tijdens aan het begin van de 19^e eeuw alle beroemde kunstenaars en wetenschappers samenkwamen. Inmiddels is het huis een museum geworden en is het interieur in oude staat teruggebracht. Dat wilde ik natuurlijk zien!

Voordat we naar Kopenhagen vertrokken, deed ik natuurlijk wat online onderzoek. Hmm… de website van dit museum bleef maar onder constructie. Niet zo’n goed teken, maar we besloten het erop te wagen.

Bij aankomst na een busritje door Kopenhagen bleek dat de website niet het enige was dat onder constructie was. Het museum kreeg ook net een likje verf. Oeps! Gelukkig mochten we voor de gelegenheid gratis naar binnen en kregen we wat informatie toegestopt. Heerlijk, als enige gast in het huis te zijn! Niet alle kamers waren toegankelijk, maar toch konden mijn man en ik lekker rustig door de kamers struinen. Ik kreeg echt het gevoel dat we in een film van Jane Austen beland waren, en ik probeerde me voor te stellen hoe het was om daar te wonen gedurende de periode die de Britten de ‘regency era’ noemden.

Denemarken beleefde in die tijd zijn gouden periode. En juist dit Bakkehus had daarin een centrale plaats. Hier woonden Knud Rahbek (1760-1830) en zijn vrouw Kamma (1775-1829). Hij was een veelzijdig man: schrijver, wetenschapper, professor en uitgever. Echt een man van de verlichting. Zijn vrouw was ook bijzonder getalenteerd; ze had verstand van plantkunde en astronomie, sprak meerdere talen en onderhield contacten met intellectuelen in binnen- en buitenland. Zij organiseerde zogenaamde ‘salons’: Samenkomsten van mensen – meestal mannen – uit de middenklasse, die samen praatten over wetenschap, filosofie en kunst.

“In de buurt van de heuvel […] glanst in de schaduw van de bosgrond van Söndermarken een van deze parels, die men ‘de hut van Philemon en Baucis’ noemt, dat wil zeggen; de woning van twee beminnelijke oudjes. Hier woonde Rahbek en zijn vrouw Kamma; hier, onder hun gastvrije dak, kwamen een mensenleven lang alle knappe koppen uit het bedrijvige Kopenhagen bijeen, hier was het tehuis van de esprit […].”  (uit de herinneringen van Hans Christian Andersen)

De meest bekende bezoeker van het Bakkehus is voor ons de sprookjesschrijver Hans Christian Andersen, die door een opmerking van Kamma voor het eerst het idee kreeg om schrijver te worden. Hoewel Andersen met Knud Rahbek niet veel contact had, kreeg hij van Kamma veel steun. Zelf schreef Hans Christian Andersen erover:

Op een dag, toen ik [vanuit de vertrekken van Kamma] naar mevrouw Colbjörnsen [op de eerste verdieping wilde gaan], gaf [Kamma] mij een handvol rozen en zei: ‘Wilt u deze mee naar boven nemen, het zal haar een groot genoegen zijn, deze uit de hand van een schrijver te ontvangen.’ Het was natuurlijk schertsend bedoeld, maar het was de eerste keer dat iemand mij als schrijver beschouwde; het raakte me tot in mijn ziel, en tranen sprongen in mijn ogen. Ik weet dat op dit moment mijn ambitie was gewekt schrijver en dichter te worden.”

Hoe leefden Knud, Kamma en hun gasten dan op het Bakkehus? Het huis zelf was al eeuwen oud en stond buiten de stadspoorten. Het lag op een heuvel, en de naar Bakkehus betekent dan ook: Huis op de heuvel. Kamma had een prachtige grote tuin met zelfgekweekte exotische bloemen (de eerste romantische tuin van Denemarken!), en verder was er vooral platteland om hen heen. Hoe mooi vrij het huis in vroeger tijden stond, kun je zien op verschillende schilderijen uit die tijd. Helaas ligt het huis nu in een drukbebouwde buitenwijk, maar ik stel me voor dat het prachtig was.

Heel idyllisch, zo buiten de stadpoorten in het groen. Maar het gaf ook een probleem: Wanneer de gezellige culturele avondjes te lang duurden, konden de gasten niet meer terug naar de stad. De stadspoorten sloten immers rond middernacht. Daarom had het echtpaar Rahbek ook meerdere logeerkamers beschikbaar.

Wat voor de moderne bezoeker aan het huis opvalt: Het gebrek aan privacy. Alle kamers zijn aan elkaar geschakeld, ook de verschillende slaapkamers. Hoewel niet alle kamers klein waren, moet men dus veel op elkaars lip hebben gezeten. Ook werden niet alle kamers evenveel gebruikt. Twee redelijk ruime, centrale kamers werden alleen voor korte bezoekjes gebruikt. Ik neem aan dat hier de gebruikelijke visites mee bedoeld werden.

De lange gesprekken met vrienden, de ‘salons’ én de maaltijden vonden allemaal plaats in één hoekkamer. De enige tafel daar deed dienst als schrijf- en eettafel.

Het echtpaar Rahbek had liever niet meer dan acht gasten tegelijkertijd. Zo kon iedereen goed aan de gesprekken meedoen en was het niet te druk.

Het interieur in het Bakkehus geeft een goed beeld van hoe een bemiddeld, maar niet heel rijk middenklassenhuis in circa 1820 eruit kon zien. Helaas is niet alles origineel, zoals in het 70 jaar jongere Victorian Home in dezelfde stad, maar is het gereconstrueerd naar ooggetuigenverslagen uit die tijd. Zo weten we welke kleur de muren hadden en waar bepaalde meubels stonden. De bank in de hoekkamer en een schrijftafel zijn zeker nog origineel van de Rahbeks, en andere meubeltjes zijn van hun kunstzinnige vrienden geweest. Het is ook aan deze schrijvende gasten te danken dat we ongeveer weten hoe het Bakkehus van Knud en Kamma Rahbek eruit zag.

Ik vond het Bakkehus prachtig om te zien en vond het geweldig om de sfeer van zo’n oude woning op te snuiven. Heb ook zin om te gaan? Per 1 mei weer opent het museum weer, ditmaal met een klein stukje gereconstrueerde tuin! Ik kan het alleen maar aanraden. Het museum is te bereiken met de bus, of als je iets verder wilt lopen, met de metro. De website van het museum vind je hier.

Ik ga nog even nagenieten met een kopje kamillethee.

---

Alle foto’s zijn gemaakt met toestemming van Bakkehusmuseet.

Voor het schrijven van dit blog heb ik de volgende bronnen gebruikt:
Informatiemateriaal © Bakkehusmuseet
Hans Christian Andersen in: Ulrich Sonnenberg, Het Kopenhagen van Hans Christian Andersen, 2005.