Ik hou van oude boeken. Vorige week vond ik in een leuk antiekzaakje een boek uit 1875 met de titel: Album der Natuur. Het viel me op door de grappige tekening van de tijger op de voorkant. Achter de tijger staan  wetenschappelijke machines en een piramide. Wat een typisch victoriaans tafereel: De mens die probeert de natuur te begrijpen, in kaart te brengen en naar zijn hand te zetten. Wat voor opvallends staat er allemaal in dit boekje? Ik laat het je zien!

Het boek bevat een heleboel wetenschappelijke artikelen en kleine nieuwsberichten over alles wat men in die tijd de moeite waard vond. Letterlijk alles. Denk aan: elektriciteit, kunstmatige vanille, inentingen met bijengif en het gehoororgaan van een mug. Maar ook: de uitbraak van de Vesuvius in 1872, “hoe men in Indië ijs maakt” en de phonoptometer. Ik vind dit samenraapsel van allerlei verschillende onderwerpen tegelijk grappig en interessant. De drang naar technologische vooruitgang moet echt heel groot zijn geweest.

Het leukst vond ik drie bijdrages die ik jullie niet wil onthouden. Ik vind het vooral bijzonder om te zien welk soort verhalen men toen blijkbaar belangrijk of opmerkelijk vond.

Breien met levensgevaar

In het tweede deel van de 19^e eeuw was men haast obsessief bezig met elektriciteit. In dit boek gaan er in totaal er wel vier artikelen over blikseminslag en meerdere andere bijdrages over de studie van elektriciteit. Het gebruik ervan stond nog in de kinderschoenen. Er was al wel sinds 1816 een elektrische telegraaf en in de jaren 1870 kwamen de eerste elektrische straatlantaarns in de Verenigde Staten, maar verder werd er nog volop geëxperimenteerd. Daarom was er ook aandacht voor een voorval met een braaf breiend dametje:

“De bliksem sloeg in een huis en richtte daar eenige schade aan. In het huis daar naast had eene vrouw den ochtend doorgebracht met breien; zijn stond juist op, om het middagmaal te gaan gebruiken en had haar breiwerk opgerold, met den bundel van vijf naalden daarin, en hield dat in de hand, toen zij plotseling de kamer vol licht zag en een geweldigen schok voelde. Zij ondervond echter geen verder nadeel en kwam met den schrik vrij. Doch bij de ontrolling van het breiwerk bleek dat de vijf breinaalden met de einden aan elkander gesoldeerd waren.”

Een vooruitziende blik

In een korte nieuwsbijdrage wordt gemeld dat er vooruitgang is geboekt bij de ontwikkeling van een phonautograaf. Deze machine heeft “wellicht een grote toekomst”, aldus de schrijver.  Een wát? – dacht ik eerst? Maar een rondje Google leert dat we het hier hebben over de eerste machine die geluid kon opnemen! Geluid opnemen kon al rond 1860, alleen was pas in 1877 iemand zo snugger om te bedenken dat je het misschien ook kon afspelen. Aangezien ik een grote muziekcollectie heb, ben ik de uitvinder van de phonautograaf zeer dankbaar!

2065 is toch wat laat

Heel grappig vond ik de inleiding van een artikel met de titel Een Amerikaansche telephone.

“Wellicht herinneren zich nog eenige lezers het door Dr. Dioscorides in zijn droom van Anno 2065 geziene tooneel, waarin eene Amerikaansche zangeres zich langs een der transatlantische telegraafkabels door middel van den Telephone, in eene zaal te Londen doet hooren. Het schijnt dat men thans in Amerika op weg is dien droom tot waarheid te maken, zoo nog niet voor de menschelijke stem, dan voor een muziekinstrument.”

Dan volgt de omschrijving van een uitvinding om muziek over een kabel te laten klinken. Het verhaal sluit echter af met:

 “Wij mogen, dit bericht hier mededeelende, evenwel niet verzwijgen, dat wij vreezen dat dit geheele verhaal een Amerikaansche humbug is.”

Wow, dit is echt belangrijke geschiedenis in wording. De uitvinding van de telefoon volgde uiteraard al veel eerder dan 2065… hoe had de schrijver hier kunnen vermoeden dat tegenwoordig iedereen zelfs een mobiele telefoon heeft?

Ik word altijd zo blij van het vinden van interessante victoriaanse verhalen! Dit ga ik vieren met een lekker kopje Earl Grey met melk.